De grote klok in de Brigida kerk galmt weer. De namen van van der Putt, Heurkens en van Gestel zijn eeuwig verbonden met deze klok.
1949-11-04 brigida kerk geldrop grote klok bevestiging tekst
Links
--
Het Huisven was een moerasachtig gebied in het heidelandschap ten oosten van Heeze. In vroeger tijden had het klooster Mariënhage in Eindhoven het recht daar turf te steken. Een recht dat door baron De Holbach, heer van Heeze, Leende en Zesgehuchten, ooit werd aangevochten. Het gebied behoorde tot de woeste gronden en was daardoor bezit van de kasteelheer van Heeze.
In het begin van de vorige eeuw heeft S.J. baron van TuyII van Serooskerken uit Heeze het hele gebied in cultuur gebracht, voor een goede afwatering gezorgd en er een hoeve laten bouwen. De boerderij was zeer afgelegen en slechts via een Zandweg bereikbaar. Deze hoeve werd aanvankelijk door een zetboer geëxploiteerd, maar vanaf 1931 door een pachter: Jacob de Koning.
Bij het uitbreken van de oorlog telt het gezin de Koning tien kinderen, de moeder is in 1937 overleden (Vader Jacob hertrouwt in 1941). De zeven zoons werken evenals hun drie zusters allemaal op deze grote boerderij. De boerderij heeft 60 hectare grond en is daarmee een van de grotere boerenbedrijven in de omtrek. Tot de meidagen van 1940 leeft de familie er rustig.
Kort na de bezetting leggen de Duitsers achter de boerderij een schietterrein aan dat tot Sperrgebieta werd verklaard en vaak moeten De Koning met zijn zonen binnenblijven omdat de Duitsers aan het oefenen zijn.
Floor: Soms leek het wel of ze de boerderij onder vuur namen, zo dicht kwamen de kogels bii ons terecht.
De oorspronkelijk boerderij is er niet meer. Op de plaats van de oorspronkelijke boerderij is nu een gedenkteken samen met een tekstbord op een simpele zwerfsteen
Na het uitbreken van de oorlog vangt de familie veel soldaten op die op de vlucht zijn. Ze krijgen voedsel en onderdak en worden door de vijandelijke linies heen geloodst als dat nodig is. Al snel vangt de familie onderduikers op, na het helpen van soldaten is dit slechts een kleine stap.
De boerderij van de familie De Koning wordt dan langzaamaan een uitvalsbasis voor het verzet tot in de verre omstreken. Maar liefst vier gezinsleden gaan zich actief met het verzet bezig houden. Arie, Huib, Gerrit en Willem de Koning en een schoonzoon, Arie van Heijst. Zij maken via de LO kennis met de KP en leren omgaan met wapens en het coderen van berichten die naar Engeland moeten worden verzonden of berichten die bedoeld zijn voor andere verzetsorganisaties..
De buitgemaakte bonkaarten werden hoofdzakelijk gebruikt voor de onderduikers in de Peel ondersteund via de familie Poels, ook een boerenfamilie die op boerderij De Zwarte Plak in Horst-America woont. Dit waren medio 1944 ongeveer 5000 onderduikers.
Het werk op de boerderij werd toen veelal door de aanwezige onderduikers verricht, daar de gebroeders de Koning hiervoor geen tijd meer hadden ; Veelal waren zij s'nachts op pad. Uiteindelijk bestaat de verzetsgroep rond de familie De Koning uit ongeveer 35 personen.
Toen de leveringsplicht van levensmiddelen werd afgekondigd, liet men de grond moedwillig verarmen, om zo weinig mogelijk te kunnen leveren. Velen uit de omgeving kwamen op de boerderij om melk, graan, boter en eieren en nooit kwam men tevergeefs, altijd werd men geholpen tegen normale prijzen.
Toen Eindhoven werd gebombardeerd, vluchten honderden Eindhovenaren de stad uit. Op de boerderij van De Koning in Heeze vinden zij rust en onderdak om weer op verhaal te komen. Zij zijn ruim 200 in getal. Er wordt wortelenstamp voor hen klaargemaakt in wasketels en pannen. Er is geen bestek. Geen nood, dakpannen die daar op een stapel liggen, worden gewassen en als bord gebruikt. Bij De Koning staat de deur wagenwijd open, wanneer er geholpen moet worden.
De grote klok in de Brigida kerk galmt weer. De namen van van der Putt, Heurkens en van Gestel zijn eeuwig verbonden met deze klok.
1949-11-04 brigida kerk geldrop grote klok bevestiging tekst
De Nederlandse burger voelde zich indertijd op de eerste plaats lid van zijn eigen leefgemeenschap, zijn dorp of stad en zijn streek. Het katholieke zuiden, met zijn als gemoedelijk bekend staande bevolking en zijn grote gezinnen, had in de afgelopen eeuw een grote ontwikkeling doorgemaakt.
Van een economisch en cultureel achtergebleven gebied naar een regio die nationaal gezien meetelde, ook al hadden de zuiderlingen zelf nog het gevoel achtergesteld te zijn. De oorzaken van die emancipatie lagen vooral op economisch en politiek terrein. Het binnendringen van het moderne kapitalisme uitte zich tussen 1900 en 1930 heel duidelijk doordat de industrie en nijverheid de tot dan toe leidende positie van de landbouw als voornaamste werkgever overnamen.
Evenals de rest van Nederland werd het oplevende zuiden ernstig getroffen door de diepe economische crisis van de jaren dertig. Een sterke en langdurige teruggang in de economische bedrijvigheid was er het gevolg van: sluiting van bedrijven, grote aantallen werkelozen en verarming in alle bedrijfstakken toonden de schaduwzijde van de modernisering en van de opneming in de wereldeconomie.
De mobilisatie wordt op 28 augustus 1939 aangekondigd door Koningin Wilhelmina in een radiotoespraak en verder zijn er aanplakbiljetten.
Duitsland valt op 1 september Polen aan. De reactie van Engeland en Frankrijk liet niet lang op zich wachten. Hitler had dit waarschijnlijk niet verwacht.
De snelheid waarmee de het Duitse leger de Polen versloeg, twee weken, brengt bij velen een verandering van gedachten te weeg: de is oorlog is onvermijdelijk. De veldtocht naar Frankrijk zal via Nederland en België plaats vinden omdat op dit traject geen sterke verdedigingslinies zijn.
In feite heeft Hitler de datum voor de inval in België en Nederland vastgesteld op zondag 12 november. De codenaam voor deze operatie is Fall Gelb. Door het slechte weer wordt deze datum telkens verschoven. Door een spion, majoor Sas, wordt Nederland telkens tijdig ingelicht. Ook de Engelsen waren van deze datum op de hoogte.
Op 9 april valt Duitsland weer aan en bezet nu Denemarken en Noorwegen.
Op 19 april wordt de staat van beleg voor heel Nederland afgekondigd.
Op 10 mei 1940 om 3 uur zijn de Duitsers massaal Nederland binnen gevallen met 30 divisies zonder ultimatum of oorlogsverklaring.
Volgens de radio houden de IJssel- en Maaslinie stand en is de inval mislukt. Over het fort vliegen de hele dag honderden vijandelijke vliegtuigen die op de troepen schieten en meerdere vliegtuigen zijn neergehaald. De werkelijkheid is geheel anders want de Peellinie wordt bijna zonder slag of stoot ontruimd. Door een grove blunder was deze gedeeltelijk ontruimd op het ogenblik van de aanval. Het Nederlandse leger heeft trouwens geen kans tegen de modern bewapende en mobiele Duitsers want ze zijn totaal onder bewapend. De geweren zijn van 1890, het 12 cm veldgeschut zelfs van 1878 en de houwitsers dateerden van de eerste wereldoorlog. Hier en daar zoals op de Afsluitdijk en de Grebbelinie en Moerdijk wordt zwaar gevochten. Door van valschermtroepen gebruik te maken is Vesting Holland buiten gevecht gesteld.
Na de overgave zijn er weer vliegtuigen in de lucht maar deze keer zijn het Engelsen die overal bombarderen. Voor Nederland is de oorlog voorbij maar deze woedt nu in Frankrijk en Engeland. De kranten die vlak daarvoor pro-Engels waren zijn plotseling pro-Duits. De bezettingstroepen gedragen zich correct.
Op 25 mei gaat de helft van het leger naar huis: landbouwers, mijnwerkers en zelfstandigen.
De overrompelende schok van de Duitse inval en de bezetting leidde in eerste instantie tot een grondige desoriëntatie bij nagenoeg iedereen. Het perspectief van een nabije Duitse eind-overwinning en een blijvende suprematie van Nazi-Duitsland op het Europese vasteland was daarbij veelal bepalend. De aanvankelijk soepele opstelling van de bezettingsautoriteiten en de relatief correcte houding van de Duitse militairen wekte tevens een kritisch-afwachtende houding onder de bevolking in de hand een soort oriënterende voorfase van het zich pas later aftekenende spectrum van collaboratie tot verzet. Voorlopig was men de NSB veel vijandiger gezind dan de bezetter. Behalve de zuidelijke provincies dacht aan verzet nog niemand.
De Duitsers voeren veel sociale verbeteringen in zoals kinderbijslag, belastingverlaging, ontslagverbod, betere ziektekostenverzekering. Ondanks deze maatregelen daalt de levensstandaard erg snel. Nederland is een wingewest geworden en de Duitsers zijn bezig het hele land leeg te roven.
In de eerste wereldoorlog was Nederland neutraal gebleven, maar voor de zuidelijke provincies waren oorlog en front toen zeer nabij geweest. De grote stroom Belgische vluchtelingen, de smokkelaars en verdwaalde vliegtuigen en beschietingen in de grensstreek creëerden die betrokkenheid.
Ruim twintig jaar later verliep de vluchtelingenstroom van noord naar zuid met een groeiende stroom uit Duitse krijgsgevangenschap ontsnapte, met name Franse soldaten, die in de eerste oorlogsjaren probeerden Frankrijk te bereiken.
De directe agressie van de bezetter richtte zich in 1940-1941 voorlopig nog tot bepaalde minderheidsgroepen uit de bevolking, die als meest uitgesproken vijanden van het nationaalsocialisme werden beschouwd: de joden en de communisten. De uitbreiding van de Arbeitseinsatz (de verplichte tewerkstelling in Duitsland) en het terugroepen in krijgsgevangenschap van de Nederlandse militairen in het voorjaar van 1943 hebben velen de ogen geopend.
Gelijkschakeling (nazificatie) was de eufemistische term waarmee men de maatregelen aanduidde waarmee de nazi's de controle versterkten tot een totalitair systeem was bereikt, zoals:
Toen Duitsland in Mei 1940 Nederland binnenviel, werd de Oostenrijker Seyss-Inquart benoemd tot rijkscommissaris. Hij ging al snel na zijn benoeming over tot het gelijkschakelen van de Nederlandse samenleving. Aanvankelijk was dit nog met zachte dwang, maar na de Februaristaking in 1941 werd dit met harde hand doorgevoerd. De Nederlandse pers werd vrijwel meteen opgescheept met verwalters en de facto gecensureerd.
Op 6 december 1941 worden de Duitse troepen voor Moskou voor de eerste keer teruggeslagen. Het keerpunt van de oorlog komt de volgende dag als de Japanners Pearl Harbor aanvallen en het een werkelijke wereldoorlog wordt. Hitler doet, waarschijnlijk als compensatie voor zijn tegenslag in Rusland, er nog een schepje op om een paar dagen later eenzijdig Amerika de oorlog te verklaren. Dit stelt President Rooseveld in staat om nu ook officieel England te hulp te komen.
Gedurende najaar 1942 wordt het duidelijk dat de Duitsers aan de verliezende hand zijn als het zesde leger bij Stalingrad omsingeld wordt door de Russen en Rommel bij El Alamein door de Engelsen verslagen wordt.
De illegale pers groeide in omvang en verscheidenheid en er werd een massaal beroep gedaan op de illegale mogelijkheden om zich aan de Duitse maatregelen te onttrekken. De kleine lokale verzetskernen ontwikkelden zich tot een landelijk gecoördineerde en gespecialiseerde organisaties waarin de hulpverlening aan onderduikers en andere vervolgden een centrale plaats innamen zowel qua functies en qua omvang. Vele activiteiten zijn daarvan afgeleid.
De terreur van de bezetter in de vorm van uitbuiting en vervolging nam in de loop van 1944 verder toe. In de laatste maanden voor de bevrijding van zuid Nederland bereidden met name de gewapende verzet en de diverse inlichtingen groepen zich voor op specifieke taken ter assistentie van de militaire operaties van het geallieerde leger. Juist in deze periode kreeg het verzet zware slagen te verduren
Daarna wordt de vader de Koning niet meer ingelicht door de zoons over de verzetsactiviteien, dit was te gevaarlijk.
11 februari 1944: Overval op het distributiekantoor in Mierlo: Een overval die mislukte maar toch goed afliep.
Het bevolkingsregister in Mierlo, ondergebracht in het Raadhuis, moest vernietigd worden om een einde te maken aan de, of tenminste het bemoeilijken van de oproepen om naar Duitsland te gaan werken.
17 april 1944: Distributieoverval Geldrop: Voor het verzet was het nuttig in het bezit te komen van persoonsbewijzen, distributiekaarten, inlegvellen en rantsoenbonnen. Nog belangrijker waren de Tweede Distributiestamkaart (TD kaarten) waarop personen stonden geregistreerd, deze werden bewaard in het distributiekantoor.
Wapendropping in de nacht van 13 op 14 mei: De wapendropping ging niet door vanwege de laaghangende bewolking.
Het vliegtuig zou de volgende nacht terugkomen. De verzetsgroep was ondertussen gearresteerd. Het vliegtuig is wel gekomen maar is neergestort op de Leenderstrijp, een gehucht 4 km ten zuiden van de boerderij van de familie de Koning gelegen. Dit was niet de eerste wapendropping.
SD’ers onder leiding van Klingbeil, met de geboeide Arie IJsselstein in hun midden, dringen de boerderij Het Huisven binnen. De gewezen SS-er wijst 13 personen aan waaronder vijf broers Huib (27), Arie (25), Willem (22) Gerrit (20) en Floor de Koning (16) en Reinder Keizer (37) die niets vermoedend kwam aanfietsen en nog een aantal anderen waaronder Harry van Gestel. Na een lange tijd met hun handen omhoog gestaan te hebben worden ze geboeid overgebracht naar de Polizeigefängnis te Haaren bij St. Michielsgestel. De bewakers zijn SS-ers van het Toteskopf regiment. Daar de SD met deze buit nog niet tevreden was, werd de dertienjarige Klaas gedwongen in een auto te stappen en onder bedreiging met een vuurwapen de woning van Arie van Heijst in Asten aan te wijzen waarop deze ook gearresteerd kon worden.
D-day, de dag van de Geallieerde landing in Normandië is op 6 juni.
Na de aanslag op Hitler (20 Juli '44) begonnen de executies van de velen die beticht waren van subversieve activiteiten. Standrecht: Er werd appèl gehouden en de namen van de ter dood veroordeelden werden afgeroepen om dan af te marcheren naar de bunker. Dit was een extra beveiligde gevangenis, waar je alleen door drie opeenvolgende poorten in en uit kon komen.
De Deppner-executies waren een lange serie van executies van verzetsstrijders in Kamp Vught tussen eind juli en begin september 1944, vanwege de nadering van geallieerde troepen. Ze werden uitgevoerd in opdracht van de SS-officier en SD-functionaris Erich Deppner, die daarvoor nooit is gestraft (Deppner vertoefde tijdens de capitulatie in Berlijn en werd als Duits staatsburger na de oorlog niet uitgeleverd). Minstens vierhonderdvijftig mensen kwamen hierbij om het leven. Het bijzondere was niet zozeer dat doodvonnissen werden uitgevoerd, maar de omstandigheden waaronder. Hitler had op 30 juli 1944, na de mislukte aanslag van Von Stauffenberg op 20 juli 1944 op zijn leven, bepaald met het Niedermachungsbefehl dat de militaire rechtbanken werden afgeschaft. Verzetsstrijders, door de Duitsers 'terroristen' en 'saboteurs' genoemd, konden na hun arrestatie meteen worden gedood.
Na Hitlers Niedermachungsbefehl was het Deppner die lijsten opstelde van gevangenen in Vught die gefusilleerd moesten worden.
Van de bunker naar de fusilladeplaats is het ongeveer 900 meter: een zandpad door hei en bos langs de Lunetten in de Vughtse hei. Omringd door een van de Lunetten (halve maanvormige verdedigingsgrachten) ligt de fusilladeplaats, eigenlijk een schietbaan, met palen voor de schietschijven en putten waar de aanwijzers veilig waren tijdens het vuren. Volgens de registers van het kamp werden Arie en Huib de Koning, hun zwager Aart van Heijst en hun kameraden ‘s avonds tegen 9 uur daarheen gemarcheerd.
In de registers van het kamp heeft de Kampfarzt dr. Fischer, aangetekend dat hij op 9 Augustus 1944 om 9.15 's avonds de dood heeft vastgesteld.
De lijken werden 's nachts naar het crematorium gebracht en in de twee ovens gecremeerd; achter het crematorium liggen de asputten, waar de as werd gedumpt.
Op 11 september 1944 steekt een Britse verkenningspatrouille de grens over en de 18 e wordt Eindhoven bevrijd.
Op 22 september, een week na de laatste terechtstelling, wordt het kamp Vught door de Duitse Wehrmacht aan het Rode Kruis overhandigd.
Op 24 april 1945 is Willem de Koning in Bevern (D) overleden
Op 4 mei 1945 volgt de capitulatie van alle Duitse troepen in Noordwest Europa. In het Wageningse hotel De Wereld wordt de Duitse capitulatie in Nederland bekrachtigd.
In dankbare herinnering blijft voor ons levende Heer Harry van Gestel, als een ware vriend, een dapper vaderlander. Velen onzer heeft hij een veilig onderdak verschaft, door stoutmoedigen overval en doortastend optreden wist hij de noodige distributiebescheiden te bemachtigen en heeft hij ons wapenen in handen gespeeld
ondertekend door 199 ex-onderduikers
Het monument op de Fussiladeplaats in Vught is onthuld op 20 december 1947 door Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Juliana. Zij werd geassisteerd door twee zonen van de familie De Koning uit Heeze en twee dochters van de familie Van Es uit Kaatsheuvel. Het houten kruis dat achter het gedenkteken staat, is er al eerder neergezet door mensen die in de buurt wonen.