Verzetsheldenwijk Acht

Verzetshelden geëerd in Acht

Verzetshelden

De straten in Acht-Zuid zijn vernoemd naar verzetshelden. Over een aantal van hen lees je hieronder meer

Ad Luijks

De op 1 september 1918 te Halsteren geboren Ad Luijks is op 18 september 1944 , tijdens een verkenningstocht in de Woenselsestraat door geweervuur gedood.
Was lid van de P.A.N. (Partizanen Afdeling Nederland) en sloot zich begin 1944 aan bij de illegaliteit.

Bernard Schoonbeek

Bernard Schoonbeek geboren 6 0ct 1908 in Recklinghausen (Duitsland) bezwijkt (aan typhus exanthematieus) op 13 juni 1945 te Lund in een Zweeds hospitaal nadat hij vier jaar gevangenschap in Duitse concentratiekampen heeft overleefd. Hij was gehuwd met Johanna Wilhelmina van Gils.

Op 24 juni 1941 is Bernard Schoonbeek gearresteerd in Eindhoven.

Tussen 24 augustus 1941 en 3 juni 1942 zat Bernard Schoonbeek gevangen in Kamp Amersfoort.

Bernard Schoonbeek is getransporteerd vanuit Amersfoort naar Neuengamme.

Bert Kemp

Op 9 januari 1924  zag Bert Kemp in IJsselstein het levenslicht. In juni 1943 moest hij via het GAB naar Duitsland. Na twee maanden kwam hij terug en dook hij onder.
In de oorlog is hij actief voor kapelaan Smulders. Als koerier haalt en brengt hij bonkaarten. Tijdens een razzia is hij gearresteerd en naar Vught en later naar Amersfoort gebracht. Uiteindelijk ging hij op 13 september 1944 op transport naar Hussen (Duitsland).

1970-01-01 bert kemp

Cor Gehrels

Gehrels is geboren op 20 juni 1906 te Haarlemmermeer en overleden te Sachsenhausen op 20 maart 1945.
Hij was werkzaam bij Philips. Onder zijn leiding werd in het NatLab van Philips een geheime zender gebouwd.
Meer info

Cornelis Henri Geerart (Cor) Mellema

Geboren 9 september 1895 te Groede, overleden te Siegburg op 10 mei 1945.
Na gymnasium A en B in Winschoten (eindexamen juni 1912) studeerde hij rechten in Groningen (kandidaats maart 1914) en daarna in Utrecht (doctoraal december 1919 en promotie maart 1920).
Hij was octrooitechnicus. Hij is tweemaal getrouwd geweest en had 2 (of meer?) zonen. Lid groep van Moorsel. Illegale zenderbouw en contacten met Engeland.

Frans Schoenmakers

Geboren in Eindhoven, Stratum op 5 november 1912, zoon van Hendrik Schoenmakers en Joanna Savelkous. Hij was gehuwd met Hendrika Heesakkers.

Frans woont tijdens de oorlog in Eindhoven en was leider van de LO-Eindhoven (Landelijke Organisatie voor hulp aan onderduikers) / Geldrop en ook actief in een KP. (Knok Ploeg)

Frans en zijn medeverzetsstrijders pleegden overvallen, onder meer in Geldrop en Mierlo. Als arbeider bij de Nederlandse Spoorwegen pleegde hij sabotagedaden bij Duits vervoer per trein

Hij is opgepakt op 24 mei 1944 en naar Haaren afgevoerd en op 9 augustus 1944 door de Duitsers te Vught gefusilleerd.

Frans van Thoor

Frans wordt geboren op 3 april 1922 in Eindhoven als zoon van Janus van Thoor en Francisca Roefs. Hij woon thuis en werkt als venter bij de melkhandel van zijn vader.

Frans wordt herinnerd als verzetspleger, maar hierover is niets bekend. Wel is bekend dat Frans wordt veroordeeld voor het kopen van gestolen fietsenbanden van een kennis. Hij krijgt een taakstraf opgelegd in Duitsland en belandt in het stadsdeel Heerte te Salzgitter, waar hij wordt tewerkgesteld voor de Duitse oorlogsindustrie.

Arbeiders, kampgevangenen en veroordeelden zoals Frans die in het kader van de Arbeitseinsatz naar Duitsland zijn gedeporteerd, worden in deze industriestad aan het werk gezet in de Reichswerke Hermann Göring, een conglomeraat van ijzerertsmijnen en -fabrieken. Onder erbarmelijke omstandigheden maken de arbeiders er lange, zware dagen bij de productie van wapens, munitie en voertuigen voor het Duitse leger. Ondertussen lijden ze ernstig onder het gebrek aan adequate voeding, hygiëne, huisvesting en medische zorg. In hun verzwakte toestand lopen de arbeiders ook het risico bij ernstige ongelukken betrokken te raken. Vanwege het enorme belang van Salzgitter als industrieel centrum voor de Duitse wapenproductie, is de stad bovendien regelmatig het doelwit van geallieerde bombardementen.

Op 16 december 1942 ziet Frans tijdens werk in Heerte dat een medegevangene het zwaar heeft en deelt hem wat van zijn voedsel. De bewakers zien dit en plaatsen Frans voor straf in een bak met ijskoud water. Dit wordt hem fataal; hij krijgt een hartstilstand en overlijdt ter plekke op 20-jarige leeftijd. Frans vindt zijn laatste rustplaats op het Nationaal Ereveld in Loenen.

Gebroeders Gans

De Joodse Gerard Gans werd op 4 oktober 1919 geboren en zijn broer Eppo op 22 februari 1923. De broers zijn opgepakt omdat ze hulp aan Joodse onderduikers boden. Gerard stierf op 6 april 1944 in Auswitz en Eppo stierf in februari 1944 te Neuengamme.

Gerrit den Braber

Gerrit den Braber kwam op 11 december 1919 ter wereld. Hij was politieman in Eindhoven en voerde opdrachten uit van de Partizanen Afdeling Nederland (P.A.N.). Op 17 september 1944, één dag voor de bevrijding van Eindhoven, is hij in Woensel doodgeschoten.

Henri van der Putt

Karel Lodewijk Hendrik (Henri) van der Putt is op 17 december 1887 in Stratum geboren. Hij was lid van de RKSP (Roomsch-Katholieke Staatspartij) en heeft gedurende zijn leven een aantal beroepen van aanzien uitgeoefend. Zo was hij lied van de Tweede Kamer der Staten-Generaal, directeur van een sigarenfabriek en burgemeester van Geldrop. In die hoedanigheid weigerde hij om Geldropse burgers aan te wijzen die graafwerk zouden moeten verrichten in Zeeland. Hij is op donderdag 6 juli gearresteerd en overgebracht naar het concentratiekamp Vught. Hij overleed na de evacuatie van kamp Bergen-Belsen op een tocht richting Stettin. Het is niet bekend waar en wanneer hij precies is overleden.

Meer informatie

Hermannus Johan (Jo) Soes

Jo Soes wordt geboren op 20 november 1908 in Zaltbommel en woont in Eindhoven, waar hij werkt bij Philips als kantoorbediende. Tijdens de Duitse bezettingsjaren houdt hij onderduikers in zijn eigen huis verborgen en is hij in bezit van illegale lectuur. Zijn verzetsactiviteiten worden verraden, waarna hij op 26 mei 1944 thuis door NSB’ers wordt gearresteerd.

Via Amersfoort wordt hij afgevoerd naar kamp Vught, waar hij blijft tot de evacuatie op ‘Dolle Dinsdag’ 5 september 1944. Vanwege het naderen van de geallieerde troepenmacht gaat de SS dan over tot de overhaaste ontruiming van het kamp. Met de mannelijke gevangenen wordt Hermanus op transport gezet naar concentratiekamp Sachsenhausen in Oranienburg, ten noorden van Berlijn. Ruim een maand later wordt hij doorgevoerd naar concentratiekamp Neuengamme bij Hamburg. Onder erbarmelijke omstandigheden wordt Hermanus daar aan het werk gezet in de baksteenfabriek en de kleiputten.

Hij maakt er zeer lange dagen van extreem zwaar werk terwijl hij blootstaat aan allerlei zware mishandelingen door de bewakers. De rantsoenen zijn niet alleen volstrekt ontoereikend, maar ook nauwelijks eetbaar. Met honderden tegelijk worden de gevangenen in barakken ondergebracht, vaak met meerderen op een smerige brits. Onderdak, kleding, hygiëne en medische zorg schieten schromelijk tekort zodat besmettelijke ziektes snel om zich heen grijpen en tot massale sterfte leiden. Ook voor Hermanus worden de ontberingen uiteindelijk te veel. Hij bezwijkt ergens in de loop van januari 1945, mogelijk al op de 11 e .

Als juridische overlijdensdatum heeft het Rode Kruis 31 januari 1945 vastgelegd. Hermanus is dan 36 jaar geworden en laat een vrouw met een minderjarig kind achter.

Jaap Hamming

Geen Informatie

Jaap Hamming

J.L. (Jaap) Hamming werd in 1903 in Hellevoetsluis geboren. Hij was bedrijfsjurist bij Philips en al ruim voor de oorlog bezig met plannen om machines en materieel te evacueren achter de Hollandse Waterlinie. Wat op dat moment een veilige barrière leek voor de vijand. Tijdens de oorlog sloot hij zich aan bij de Ordedienst (OD). In 1942 wordt hij gevangen genomen en op 23 november 1944 overlijd hij aan dysenterie.

Meer lezen over de rol van Jaap Hamming tijdens de oorlog? De heer Jan de Waal schreef meer over hem: Philips personeel in het verzet deel 3 van 5 (naar beneden scrollen of zoeken).

Jan Gielen

Geboren te Woensel 18 november 1906 en overleden te Eindhoven op 3 mei 1943.
Hij is tijdens de meidagen van 1943 opgepakt vanwege een staking bij Philips. Hij is gefusilleerd.

Jan Glaser

Geen informatie

Jan van Buuren

Geboren op 29 oktober 1906 te Haarlem en overleden in een concentratiekamp te Groditz op 17 april 1945.
Gearresteerd op zijn werk bij Philips, vermoedelijk in verband met het vervaardigen van een geheime zender.

Jo Goudkuil

Jo Goudkuil werd geboren op 22 januari 1906. Hij hielp Joodse onderduikers en verspreidde Vrij Nederland (in de oorlog een illegaal blad). Hij kwam om in Dachau op 28 februari 1945.

Kees hapels
Kees Haspels

Op 30 november 1907 is Kees Haspels geboren in Rotterdam hij overleed op 13 januari 1943 in Neuengamme.
Hij was als tekenaar werkzaam bij Philips. Hij werkte aan een geheime zender. Nadat bij een huiszoeking de seinsleutel met code werd gevonden is hij op op zijn werk gearresteerd.

Leo van Dorst

Leo woonde vanaf 1930 aan de Merwedestraat in Acht, maar hij werd op 21 juli 1924 in Roosendaal geboren. Op 19 oktober 1943 probeerde hij te vluchten uit het werkkamp in Breyll (bij het Duitse Kaldenkirchen) en werd daarbij doodgeschoten. Van Dorst is op 11 augustus 1951 herbegraven in Acht. De straat die naar hem vernoemd is heette voorheen de Waterkantstraat.

Maan Wijzenbeek

Hij werd 17 mei 1909 geboren.
Maan Wijzenbeek was zelf Joods. Hij is opgepakt vanwege zijn hulp aan onderduikers. Hij is omgekomen in maart 1944 in Auschwitz.

Maarten Reuchlin

Maarten wordt geboren op 3 februari 1911 in Rotterdam als zoon en jongste van de drie kinderen van Agatha Maria Elink Schuurman en jonkheer Johan George Reuchlin. Zijn vader, bureauchef en later directeur van de Holland-Amerika Lijn, zou hij nooit leren kennen. In de nacht van 15 april 1912 komt George om het leven bij de scheepsramp van de RMS Titanic, als enige passagier van de drie Nederlanders aan boord.

Maarten maakt na zijn schooltijd carrière bij de Philips Gloeilampenfabriek in Eindhoven als chemisch ingenieur en assistent-bedrijfsleider. Midden jaren dertig raakt hij betrokken bij een verkeersongeval met voor hem ernstige afloop. Met zijn linkerarm hangend uit het autoraam schampt hij een passerende vrachtwagen met aardappelen en loopt daarbij zeer zwaar letsel op. Als vervolgens koudvuur wordt geconstateerd, kan Maartens leven alleen nog gered worden door zijn hele linkerarm af te zetten. Sindsdien gaat hij verder door het leven met een kunstarm.

Op 10 juni 1944 huwt hij Willemina Johanna Susanna (Joke) van Luttervelt uit Haarlem. Er kan weer aan de toekomst gedacht worden; enkele dagen eerder zijn de geallieerden geland in Normandië en lijkt het einde van de oorlog langzaamaan in zicht te komen. Kort voor de bevrijding van Eindhoven op 18 september dat jaar proberen de Duitsers alle goederen die voor hen nog van belang kunnen zijn voor de oorlogsinspanning af te voeren naar Duitsland. In Eindhoven bevindt zich zo een treinwagon met een grote hoeveelheid wolfraam en platina, grondstoffen voor de Philipsfabrieken. Niet alleen Maarten, maar ook Willem Jan Jonker, adjunct-commies bij de Nederlandse Spoorwegen, weet hiervan af. Om transport naar Duitsland te verhinderen, rangeren ze de wagon achter het slachthuis in de Celebesstraat en saboteren zowel de rails als de wagon. De Duitsers vinden de ‘ondergedoken wagon’ echter en sturen deze na herstel van de schade naar Duitsland. Vanwege zijn handicap springt Maarten bij Willem, nog in NS-uniform, achterop een tandem en gaat achter de rooftrein aan.

Bij de controlepost in Griendtsveen wordt het tweetal gearresteerd op verdenking van spionage. Dat Willem zijn uniform nog aanheeft, wordt met name verdacht gevonden. Ze worden opgesloten in het politiebureau in Venlo, maar Maarten weet op 13 oktober te ontsnappen. Hij laat echter zijn kunstarm in de cel achter, een verzuim dat hem uiteindelijk noodlottig wordt. Hij duikt onder in de beeldenfabriek van A. Gödden waar hij leden van de Ordedienst (OD) voor enige tijd instrueert en wijkt vervolgens uit naar een andere schuilplaats. Vanwege zijn opvallende signalement zijn de Duitsers hem echter al snel op het spoor gekomen. Op 13 november, een maand na zijn ontsnapping, wordt hij opnieuw gearresteerd.

Medio november 1944 (er zijn meerdere, mogelijke datums bekend) worden Maarten en Willem bij een bomtrechter op het terrein van vliegveld Venlo aan de Toeperweg gefusilleerd door de Maastrichtse Sicherheitspolizei-agenten Conrad en Nitsch. Volgens ooggetuigen is Maarten niet meteen dood, maar de agenten weigeren hem een genadeschot te geven en laten de kuil waarin hij ligt met de levenloze Willem alsnog dichtgooien. Hij is 33 jaar geworden.

In juli 1946 worden hun stoffelijke overschotten samen met die van twee andere gefusilleerde gevangenen, Johannes Roosjen en Gerhardus Hekman, op aanwijzingen van de inmiddels gearresteerde executeur Nitsch teruggevonden. Maarten wordt herbegraven op de Nederlands Hervormde begraafplaats Oud-Charlois in Rotterdam.

Marinus Gerardus (Rien) van Bruggen

Op 30 juni 1901 is Rien van Bruggen in Tilburg geboren. Hij was hoofd Keramiek bij het Philips’ Nat. Lab en al vroeg in de oorlog betrokken bij het verzet. Hij hielp Joden onderduiken en vliegtuigbemanning ontsnappen richting België. Op 9 juli 1944 werd hij gearresteerd en op 19 augustus in Kamp Vught gefusilleerd. Lees meer over Rien van Bruggen (en Cor Gehrels en Piet Haagen) op  de site van Stichting 18 september

Marius Ouborg

Op 23 september 1921 werd hij geboren.
Marius hielp onderduikers en Engelse piloten. In december 1943 probeerde hij zelf naar Engeland te gaan, maar werd in Frankrijk opgepakt. Op 17 februari stierf hij in concentratiekamp Mauthausen.
Zie ook het artikel op de website van de Oorlogsgraven Stichting.

 

Marten Frans Elkerbout

Werd geboren op 15 februari 1897. Elkerbout was lid van de Geheime Dienst Nederland en lid van de ‘Groep Tromp’, die bij Philips spioneerde. Hij is gestorven in concentratiekamp Vught op 5 september 1944.

Piet Haagen

Geboren op 8 februari 1921. Als lid van de Eindhovense afdeling van de Landelijke Organisatie voor hulp aan onderduikers  hielp hij Engelse vliegers. Piet stierf op 19 augustus 1944 in Kamp Vught.

Piet Verhoeven

Geboren 10 december 1910 te Strijp Eindhoven.
Hij was werkzaam bij Philips en werd evenals J.W. Gielen als represaille voor de staking gefusilleerd op 3 mei 1943 in Eindhoven.

Rein Keizer

Geboren te Den Helder op 26 juni 1905

Rein Keizer stamt uit een militair geslacht. Hij werkt als correspondent in de Engelse en Duitse taal voor Philips in Eindhoven.

Reinder Keizer wordt lid van een verzetsgroep in Geldrop, verbergt wapens en doet mee aan overvallen met de boerderij Het HUisven en de De Zwarte Plak als uitvalsbasis.
Er zou in de nacht van 13 op 14 mei een wapendropping plaatsvinden. Die is niet doorgegaan en waarschijnlijk verraden. Op 14 mei 1944 valt de SD de boerderij van de Koning binnen. Rein Keizer is een van de verzetsstrijders daar aanwezig. Hij wordt opgepakt en afgevoerd naar Haaren. Op 9 augustus 1944 wordt Rein Keizer door de Duitsers te Vught gefusilleerd.

meer details

Simon van Hapert

Werd geboren op 28 oktober 1887. Hij werd opgepakt vanwege het verzetswerk van zijn zoon Jan, die was ondergedoken.
Simon stierf in het concentratiekamp Oranieënburg op 13 januari 1945.

Sjaak Kruyssen

Sjaak Kruyssen werd op 4 september 1902 te Baardwijk geboren. Hij is overleden op 19 augustus 1944 te Vught .
Hij werkte voor de ondergrondse Koninklijke Patrouille ‘Margriet’. Bij vervoer van wapens en munitie in Lieshout opgepakt.

Willem Jan Jonker

Willem wordt geboren op 29 maart 1899 in het Gelderse Epe en woont in Eindhoven, waar hij werkt als adjunct-commies bij de Nederlandse Spoorwegen. Kort voor de bevrijding van Eindhoven op 18 september 1944 proberen de Duitsers alle goederen die voor hen nog van belang kunnen zijn af te voeren naar Duitsland. In een treinwagon bevindt zich een grote hoeveelheid wolfraam en platina die als grondstoffen worden gebruikt door de Philips Gloeilampenfabriek. Niet alleen Willem, maar ook assistent-bedrijfsleider ir. jhr. Maarten Reuchlin weet hiervan af. Samen rangeren ze de wagon achter het slachthuis in de Celebesstraat en saboteren zowel de rails als de wagon. De Duitsers vinden de ‘ondergedoken wagon’ echter en sturen deze na herstel van de schade naar Duitsland. Willem en Maarten gaan daarop, omdat Maarten zijn linkerarm mist, met een tandem achter de rooftrein aan. Bij een controlepost in Griendtsveen wordt het tweetal gearresteerd op verdenking van spionage. Willem heeft dan nog zijn NS-uniform aan. Ze worden opgesloten in het politiebureau van Venlo. Maarten weet te ontsnappen en een maand lang onder te duiken, maar wordt door zijn opvallende signalement al snel opnieuw gearresteerd. Medio november 1944 (er zijn meerdere, mogelijke datums bekend) wordt het tweetal bij een bomtrechter op vliegveld Venlo aan de Toeperweg gefusilleerd door de Maastrichtse Sicherheitspolizei-agenten Conrad en Nitsch. Willem is 45 jaar geworden.

In juli 1946 worden de stoffelijke overschotten van Maarten, Willem en twee andere daar gefusilleerde gevangenen Johannes Roosjen en Gerhardus Hekman op aanwijzingen van de inmiddels gearresteerde executeur Nitsch teruggevonden. Willem wordt herbegraven op de begraafplaats van de Oude Toren in Woensel. In 1987 vindt hij zijn definitieve rustplaats op het Nationaal Ereveld in Loenen.

Verzetshelden monument Acht

In 1995 werd het verzetsheldenmonument in het plantsoentje op de hoek Verzetsheldenlaan / Henk van den Broeklaan geplaatst. Het monument is een brons, op een marmeren sokkel, van de hand van Joep Coppens. Het is een schild met tevergeefs omhoog-reikende armen.

Het monument is op 4 mei 1995 door burgemeester dr. R.W. Welchen onthuld.
Het opschrift ‘mijn schilt ende betrouwen’ komt uit het Wilhelmus. Mocht je er eens langs komen, loop er dan ook eens omheen en laat het op je inwerken.

Elk jaar wordt om op 4 mei hier een dodenherdenking gehouden (18h30-19h30)